ایردراپ چیست؟ ایردراپ (Airdrop) فرآیندی است که در آن یک پروژه ارز دیجیتال بخشی از توکن‌هابش را بدون دریافت هزینه به کاربران واجد شرایط منتقل می‌کند. هدف اصلی جلب توجه است؛ پروژه تازه راه افتاده و می‌خواهد به هزاران کاربر بگوید ما اینجا هستیم. درست مثل موقعی که یک تاکسی اینترنتی کد تخفیف به کاربر می‌دهد تا او را به استفاده از اپلیکیشن عادت دهد.

البته این تنها بُعد ماجرا نیست و ایردراپ برای کاربران هم فرصت دریافت ارز دیجیتال رایگان را فراهم می‌کند. در این مطلب مجله پی دار این موضوع را بررسی می‌کنیم که ایردراپ چیست؟ چه مزایا و معایبی دارد و چطور می‌توانیم در آن شرکت کنیم.

انواع ایردراپ‌ها

ایردراپ‌‌های ارز دیجیتال اشکال متنوعی دارند و نحوه دریافت ارز دیجیتال رایگان برای هرکدام از آنها متفاوت است. برای درک بهتر اینکه ایردراپ چیست جدول انواع ایردراپ‌ها را مشاهده کنید.

نام ایردراپ	توضیح کوتاه
ایردراپ استاندارد	توزیع رایگان توکن به صورت مساوی بین کاربران واجد شرایط
ایردراپ جایزه‌ای (Bounty)	پاداش به کاربران در ازای انجام وظایفی مانند تبلیغ در شبکه‌های اجتماعی
ایردراپ هولدر (Holder)	توزیع به دارندگان فعلی توکن‌های پروژه یا ارزهای مرتبط
ایردراپ هارد فورک (Hard Fork)	پس از انشعاب شبکه، هولدرهای قبلی ایردراپ را در شبکه جدید دریافت می‌کنند.
ایردراپ انحصاری (Exclusive)	فقط به کاربران منتخب یا اعضای اولیه جامعه تعلق پیدا می‌کند. مثل افرادی که زودتر از بقیه در تست‌نت فعال بوده‌اند.
ایردراپ بخت‌آزمایی (Raffle)	انتخاب تصادفی برنده‌های توکن از بین همه شرکت‌کننده‌ها
ایردراپ مخفی (Stealth)	توزیع ناگهانی و بدون اطلاع قبلی برای ایجاد هیجان و غافلگیری

چرا پروژه‌ها ایردراپ انجام می‌دهند؟

پروژه‌های کریپتو ایردراپ را به عنوان بخشی از استراتژی رشد خود انتخاب می‌کنند، چون مزایای متعددی به همراه دارد:

1. افزایش آگاهی از برند: دیده‌شدن بین هزاران پروژه کریپتویی چالشی بزرگ است. ایردراپ رایگان در مدتی کوتاه، نام پروژه را بر سر زبان‌ها انداخته و توجه سرمایه‌گذاران و رسانه‌ها را جلب می‌کند.
2. جذب مشارکت جامعه: پروژه‌های غیرمتمرکز برای زنده ماندن به جامعه فعال و پویا نیاز دارند. ایردراپ با اعطای مالکیت به هزاران کاربر، آن‌ها را به بخشی از سرنوشت پروژه تبدیل کرده و انگیزه مشارکت ایجاد می‌کند.
3. پاداش به کاربران وفادار: برخی ایردراپ‌ها به‌خصوص مدل‌های هولدر و انحصاری روشی هوشمندانه برای قدردانی از حامیان اولیه یک پروژه هستند. این کار نشان می‌دهد که پروژه برای وفاداری ارزش قائل است و شاید در آینده چنین پاداش‌هایی تکرار شود.
4. توزیع عادلانه توکن‌ها: ایردراپ کمک می‌کند تا توکن‌های پروژه به جای انباشت در دست چند سرمایه‌گذار بزرگ، بین تعداد زیادی از کاربران پخش شوند. با این روش توزیع توکن، شبکه از همان ابتدا ساختار غیرمتمرکز پیدا می‌کند.

ایردراپ چطور کار می‌کند؟

اجرای موفق ایردراپ نیازمند برنامه‌ریزی دقیق است و برخلاف ظاهر ساده‌اش پیچیدگی‌های فنی زیادی دارد. این فرایند از چند مرحله کلیدی تشکیل شده که در ادامه مرور می‌کنیم. 

مراحل اجرای ایردراپ

مراحل اجرای ایردراپ فارغ از نوع آن از سه گام اصلی تشکیل می‌شود:

1. راه‌اندازی کمپین: تیم پروژه اهداف، نوع ایردراپ، تعداد توکن‌های قابل توزیع و روش مشارکت را اعلام می‌کند. این مرحله شبیه رونمایی از خبری بزرگ است و با پوشش رسانه‌ای همراه می‌شود.
2. جمع‌آوری لیست کاربران واجد شرایط: بسته به نوع ایردراپ پروژه شروع به جمع‌آوری اطلاعات می‌کند. اطلاعات اغلب شامل آدرس کیف پول کاربرانی است که وظایف مشخصی انجام داده‌اند.
3. نوشتن قرارداد هوشمند برای توزیع توکن: توزیع توکن‌ها از طریق قرارداد هوشمند (Smart Contract) صورت می‌گیرد. این قرارداد به محض فراهم شدن شرایط به طور خودکار توکن‌ها را به کیف پول ارز دیجیتال کاربران واریز می‌کنند.

پس از این مراحل برای دریافت ایردراپ رایگان تنها کاری که کاربر می‌کند درخواست برداشت توکن‌ها در موعد مقرر یا به اصطلاح Claim است. 

مزایا و معایب ایردراپ‌ها

ایردراپ مانند هر استراتژی دیگری یک شمشیر دولبه است. هرچند در ظاهر یک موقعیت برد-برد برای پروژه‌ و کاربران به نظر می‌رسد اما نگاهی عمیق‌تر نقاط قوت و ضعف آن را بهتر نمایان می‌کند.

مزایا ایردراپ ارز دیجیتال

• شناخت سریع پروژه: ایردراپ‌ها هر پروژه گمنامی را یک شبه به ترند شبکه‌های اجتماعی تبدیل کرده و هزاران کاربر جدید را به سمت آن سرازیر می‌کند. همچنین رسانه‌های بزرگی مانند CoinDesk یا CoinTelegraph خبر ایردراپ‌های بزرگ را پوشش می‌دهند.
• بازاریابی کم‌هزینه و مؤثر: در مقایسه با کمپین‌های تبلیغاتی سنتی که هزینه‌های هنگفتی دارند، ایردراپ شیوه بازاریابی ارگانیک و بسیار کارآمد برای جذب اولیه مخاطب است.
• ایجاد وفاداری و انگیزه در کاربران: وقتی کاربران صاحب بخشی از پروژه می‌شوند، هر قدر هم که مقدارش ناچیز باشد، انگیزه بیشتری برای دنبال‌کردن اخبار و حمایت از پروژه پیدا می‌کنند. 

معایب ایردراپ ارز دیجیتال

• محدودیت تعداد توکن‌ها: توکن‌های پروژه منبعی محدود و ارزشمند هستند. اختصاص بخش بزرگی از آن‌ها به ایردراپ منابع مالی را برای برنامه‌های بعدی محدود می‌کند.
• عدم تضمین وفاداری کاربران: بسیاری از شرکت‌کنندگان در ایردراپ فقط دنبال کسب سود سریع هستند و به محض دریافت توکن رایگان و لیست‌شدن آن در صرافی‌، دست به فروش می‌زنند. این گروه که به «شکارچیان ایردراپ» معروفند، وفاداری بلندمدتی به پروژه ندارند.
• احتمال کاهش ارزش توکن پس از ایردراپ: فشار فروش از سوی دریافت‌کنندگان ایردراپ بعد از لیست شدن توکن اغلب باعث سقوط قیمت می‌شود. این اتفاق شاید در کوتاه‌مدت به نفع فروشندگان باشد، اما تصویر پروژه را در نگاه سرمایه‌گذاران اصلی خدشه‌دار می‌کند.

نکات امنیتی مهم در ایردراپ‌ها

دنیای کریپتو پر از ریسک‌های پنهان است و ایردراپ‌ هم از این قاعده مستثنی نیست. گزارش‌ منابع معتبر مانند Chainalysis و Kaspersky نشان می‌دهد که آمار کلاهبرداری مرتبط با ایردراپ در سال‌های اخیر افزایش یافته است. 

وعده دریافت ارز دیجیتال رایگان جذاب است، اما به همان اندازه می‌تواند بستری برای فعالیت کلاهبرداران باشد. بسیاری از افراد با این تصور که در یک فرآیند بدون ریسک شرکت می‌کنند، احتیاط را کنار می‌گذارند و همین‌جا در دام می‌افتند. در ادامه دو سناریوی کلاسیک را مرور می‌کنیم تا گرفتار این نوع کلاهبرداری نشویم.

ایردراپ‌های جعلی و کلاهبرداری‌های فیشینگ

رایج‌ترین خطری که کاربران را تهدید می‌کند، ایردراپ‌های جعلی است. هدف این ایردراپ‌ها نه توزیع توکن رایگان بلکه سرقت دارایی‌های موجود در والت ارز دیجیتال شماست. در این سناریو کلاهبردار با ساخت وب‌سایت‌ و کانال‌های اجتماعی مشابه پروژه‌های معتبر، اعتماد شما را جلب می‌کند.

آنها از شما می‌خواهند برای دریافت ایردراپ کیف پولتان را به پلتفرمی خاص متصل کرده و تراکنشی را برای تایید هویت امضا کنید. اما در حقیقت آن تراکنش، یک قرارداد هوشمند مخرب است که به کلاهبردار اجازه دسترسی و برداشت تمام دارایی‌های شما را می‌دهد. 

خطرناک‌تر از آن درخواست مستقیم برای کلمات بازیابی (Seed Phrase) یا کلید خصوصی است. فراموش نکنید کلید خصوصی و کلمات بازیابی کلید گاوصندوق شماست و هیچ‌کس تحت هیچ شرایطی برای واریز پول به حساب شما به آن نیاز ندارد. هر پروژه‌ای که چنین درخواستی داشت، بدون شک کلاهبرداری است و باید نزدیکش هم نشوید. 

کلاهبرداری‌های راگ پول (Rug Pull)

نوع دیگری از کلاهبرداری که پیچیدگی بیشتری دارد، «راگ پول» است. در این سناریو پروژه در ظاهر قانونی به نظر می‌رسد. تیم توسعه‌دهنده وایت‌پیپر منتشر می‌کند، در شبکه‌های اجتماعی فعال است و حتی شاید یک ایردراپ کوچک برای جلب اعتماد اولیه برگزار کند. هدف آنها ایجاد هیجان و تشویق کاربران به خرید توکن پروژه پس از لیست شدن در صرافی‌های غیرمتمرکز است.

پس از آنکه سرمایه قابل توجهی جمع‌آوری شد، تیم توسعه‌دهنده به طور ناگهانی نقدینگی پروژه را خارج کرده و با پول سرمایه‌گذاران ناپدید می‌شود. در نتیجه قیمت توکن به صفر می‌رسد. 

برای شناسایی این خطر باید به نشانه‌ها توجه کرد: آیا تیم توسعه‌دهنده ناشناس است؟ آیا وایت‌پیپر پروژه کلی‌گویی و فاقد جزئیات فنی است؟ آیا بخش بزرگی از توکن‌ها در اختیار چند کیف پول محدود است؟ پاسخ به این سؤالات شما را از افتادن به دام نجات دهد.

چطور در ایردراپ شرکت کنیم؟

شرکت در ایردراپ نیازمند پیروی از چارچوبی مشخص است تا هم شانس دریافت توکن را افزایش دهید و هم امنیت دارایی‌ حفظ شود.

نحوه دریافت ایردراپ در کیف پول

1. انتخاب یا ساخت کیف پول مناسب: اولین قدم داشتن یک کیف پول غیر امانی مثل متامسک (MetaMask) یا تراست ولت (Trust Wallet) است. این کیف پول‌ها کلید خصوصی را به کاربر می‌دهند و کنترل کامل دارایی‌‌ها در اختیار شماست.
2. ثبت‌نام در پلتفرم‌ها: ایردراپ‌ها از شما می‌خواهند در وب‌سایت رسمی پروژه یا پلتفرم‌های خاصی ثبت‌نام کنید. همیشه از صحت آدرس وب‌سایت مطمئن شوید.
3. انجام وظایف لازم: دریافت توکن رایگان نیازمند انجام وظایفی مانند دنبال کردن حساب توییتر پروژه، عضویت در کانال تلگرام یا دیسکورد و بازنشر محتوای آن‌هاست. این کارها هزینه شما برای دریافت توکن است.
4. ثبت آدرس کیف پول برای دریافت توکن: در مرحله آخر باید آدرس عمومی کیف پولتان را در فرم مربوطه وارد کنید. دقت کنید که فقط آدرس عمومی را به اشتراک بگذارید؛ این آدرس مانند شماره حساب بانکی است و به اشتراک گذاشتن آن خطری ندارد.

چگونه فرصت‌های ایردراپ را پیدا کنیم؟

پیدا کردن ایردراپ معتبر بین دریایی از پروژه‌ها خودش یک هنر است. برای شکار فرصت‌های مناسب این موارد را در نظر داشته باشید:

• استفاده از پلتفرم‌های تخصصی: وب‌سایت‌هایی مانند Airdrops.io، DappRadar و CoinMarketCap ایردراپ‌های معتبر فعلی و آینده را معرفی می‌کنند.
• عضویت در جوامع مرتبط: کانال‌های تلگرامی، سرورهای دیسکورد و انجمن‌های مرتبط با کریپتو بهترین جا برای اطلاع از فرصت‌های جدید هستند.
• دنبال کردن شبکه‌های اجتماعی پروژه‌ها: معتبرترین منبع خبر همیشه کانال‌های رسمی خود پروژه‌ها در توییتر و دیگر شبکه‌هاست.
• استفاده از ابزارهای تحلیلی: پلتفرم‌های تحلیلی آن‌چین (On-chain) مانند Nansen یا Dune Analytics با تحلیل رفتار نهنگ‌ها ایردراپ‌های معتبر بعدی را حتی پیش از اعلام عمومی، شناسایی می‌کنند. 

نمونه‌های مشهور ایردراپ

تاریخچه کریپتو پر از ایردراپ‌هایی است که هم پروژه‌ها را به شهرت رساندند و هم پول زیادی را روانه جیب شرکت‌کنندگان کردند. این نمونه‌ها نشان دادند که ایردراپ فراتر از یک ابزار بازاریابی ساده است:

• یونی‌سواپ (Uniswap): شاید مشهورترین ایردراپ تاریخ همین یکی باشد. در سال ۲۰۲۰ این صرافی غیرمتمرکز به هر کسی که حتی یک تراکنش روی پلتفرمش انجام داده بود، ۴۰۰ توکن UNI اهدا کرد. ارزش این ایردراپ در اوج قیمتش به ۱۶ هزار دلار برای هر کاربر رسید و استاندارد جدیدی برای پاداش‌دهی به جامعه تعریف کرد.
• dYdX: این پلتفرم معاملات مشتقه به کاربران اولیه‌اش بر اساس حجم معاملاتشان پاداش خیره‌کننده‌ای داد. برخی از کاربران فعال توکن‌هایی به ارزش ده‌ها هزار دلار دریافت کردند که وفاداری آن‌ها را به پلتفرم دوچندان کرد.
• Aptos: این پروژه بلاکچین لایه یک در سال ۲۰۲۲ به کاربرانی که در شبکه آزمایشی (Testnet) مشارکت کرده بودند، توکن APT ایردراپ کرد. این اقدام نشان داد که حتی مشارکت در مراحل آزمایشی هم می‌تواند پاداش به همراه داشته باشد.
•  آربیتروم (ARB): سال ۲۰۲۳ و در بزرگترین ایردراپ لایه‌ دوم تا امروز بیش از ۹۰۵ میلیون توکن بین ۶۰۰ هزار آدرس توزیع شد. ارزش ایردراپ برخی کاربران فعال به بیش از ۵ هزار دلار رسید. 

تفاوت ایردراپ با سایر روش‌های کسب درآمد در کریپتو

درک تفاوت ایردراپ با روش‌های دیگر مانند استیکینگ (Staking)، استخراج (Mining) و ترید برای علاقمندان به بازار رمزارز ضروری است.

• استیکینگ: مثل سپرده‌گذاری در بانک است. شما دارایی‌تان را برای تأمین امنیت شبکه قفل می‌کنید و در ازای آن سود مشخصی به شما داده می‌شود. این روش نیازمند سرمایه اولیه است اما درآمدی قابل پیش‌بینی دارد.
• استخراج: تأیید تراکنش‌ها و ساخت بلاک‌های جدید نیازمند سخت‌افزارهای گران‌قیمت و مصرف برق بالاست. این روش بیشتر برای سرمایه‌گذاران عمده و افراد با دانش فنی مناسب است.
• ترید: خرید و فروش دارایی‌ها برای کسب سود از نوسان قیمت است. این روش نیازمند دانش، مهارت تحلیل و مدیریت ریسک بالایی است و می‌تواند پرخطر باشد.
• ایردراپ: نیازی به تجهیزات و سرمایه ندارد و ریسک مالی به شما تحمیل نمی‌کند. در مقابل درآمدش تضمین‌شده نیست و به شانس و پیگیری کاربر بستگی دارد.

بازی‌های بلاک‌چینی و ارتباط آن‌ها با ایردراپ‌ها

بازی‌های مبتنی بر بلاک‌چین مخصوصا در بستر تلگرام رشد چشمگیری داشته‌اند. در گیم‌های ساده‌ای مثل Notcoin، Hamster Kombat و TapSwap هر کاربر بسته به امتیازات کسب شده، در ایردراپ نهایی شرکت کرده و توکن دریافت کرد. 

بازی‌های بلاکچینی با تبدیل فرآیند پیچیده و فنی به فعالیتی ساده، سرگرم‌کننده و همگانی نقشی پررنگی در گسترش ایردراپ ایفا کردند. 

این بازی‌ها با مکانیزم اعتیادآور و اجرا روی پلتفرم‌های آشنا موانع ورود را برای کاربران عادی از بین بردند. در نتیجه ایردراپ از استراتژی بازاریابی محدود به جامعه کریپتو، به پدیده‌ای همه‌گیر تبدیل شد. 

نگاهی به آینده ایردراپ‌ها

پروژه‌های کریپتو به این درک رسیده‌اند که پاداش دادن به «شکارچیان ایردراپ» ارزش بلندمدتی ایجاد نمی‌کند چون این گروه فقط دنبال سود آنی هستند. در نتیجه شاهد ظهور نسل جدیدی از ایردراپ به نام Retroactive هستیم که سازوکار متفاوتی دارند.

در این مدل پروژه‌ها به جای اعلام قبلی، فعالیت کاربران را در یک دوره زمانی زیر نظر گرفته و به صورت غافلگیرانه به کسانی پاداش می‌دهند که با استفاده واقعی از پلتفرم یا مشارکت در فرایندها به رشد اکوسیستم کمک کرده‌اند.

در آینده نزدیک ایردراپ‌ها از ابزار بازاریابی صرف به مکانیزم پاداش‌دهی مبتنی بر شایستگی تبدیل می‌شود. در این شرایط الگوریتم‌های پیچیده‌تری برای تحلیل رفتار آن‌چین کاربران توسعه خواهد یافت تا وفادارترین و فعال‌ترین اعضای جامعه با دقت بیشتری شناسایی شوند. آینده ایردراپ صرف‌نظر از روش انجام آن، روی پاداش برای مشارکت واقعی متمرکز خواهد بود نه هدیه‌ای برای فعالیت کوتاه مدت.

چرا باید با ایردراپ‌ها آشنا باشید؟

شرکت در ایردراپ هرچقدر هم که مقیاسش کوچک باشد، یک کارگاه آموزشی عملی است:

• دریافت ارز دیجیتال رایگان: بدون نیاز به سرمایه اولیه توکن دریافت می‌کنید و می‌توانید با آن یک پرتفوی متنوع بسازید. 
• آشنایی با مفاهیم فنی: کار با کیف پول ارز دیجیتال، تعامل با قراردادهای هوشمند و مفهوم مالکیت دیجیتال را بدون ریسک روی سرمایه شخصی تجربه می‌کنید.
• فرصت یادگیری: تعامل با تست‌نت‌ها و کلیم توکن، مهارت کار با شبکه بلاکچین و بلاک‌اکسپلورر را افزایش می‌دهد.
• رصد نوآوری‌ها: از دیفای گرفته تا هوش مصنوعی، هر ایردراپ سرنخی از ترندهای فنی جدید در دنیای ارز دیجیتال به ‌دست می‌دهد.
• مزیت رقابتی: برای تریدرها و سرمایه‌گذاران شناخت ساختار توزیع توکن‌ها، در تحلیل بنیادی روند قیمت نقش مهمی دارد.

سوالات متداول درباره ایردراپ

آیا ایردراپ‌ها واقعاً رایگان هستند؟ 

بله، دریافت توکن‌ها هزینه‌ای ندارد اما ممکن است برای انجام وظایف یا پرداخت هزینه تراکنش شبکه به مقدار کمی سرمایه نیاز داشته باشید.

فرق عرضه اولیه با ایردراپ چیست؟ 

در ایردراپ توکن به رایگان توزیع می‌شود اما عرضه اولیه یا ICO با فروش توکن سرمایه جذب می‌کند.

برای شروع به چقدر پول نیاز دارم؟

 برای اکثر ایردراپ‌ها به هیچ سرمایه اولیه‌ای نیاز نیست و تنها داشتن یک کیف پول ارز دیجیتال کافی است.

آیا تمام ایردراپ‌ها امن هستند؟ 

خیر، بسیاری از ایردراپ‌ها جعلی و با هدف کلاهبرداری طراحی شده‌اند. بنابراین تحقیق و احتیاط ضروری است.

از یک ایردراپ چقدر می‌توانم درآمد داشته باشم؟ 

درآمد حاصل از ایردراپ‌ها از چند دلار تا چند هزار دلار متغیر است و تضمینی برای کسب سود وجود ندارد.

چرا پروژه‌ها به آدرس کیف پول من نیاز دارند؟

 آدرس عمومی کیف پول مانند شماره حساب بانکی برای واریز توکن‌ها عمل می‌کند و اشتراک‌گذاری آن ریسک امنیتی ندارد.