تفاوت صرافی متمرکز و غیرمتمرکز موضوعی است که بیشتر کاربران در آغاز ورود به بازار ارزهای دیجیتال با آن روبه‌رو می‌شوند. صرافی‌های متمرکز مانند نوعی واسطه عمل می‌کنند؛ دارایی‌ها را در اختیار خود نگه می‌دارند و امکاناتی مثل معاملات سریع، پشتیبانی و ابزارهای متنوع در اختیار کاربر قرار می‌دهند. در مقابل، صرافی‌های غیرمتمرکز به کاربران اجازه می‌دهند بدون واسطه و مستقیماً از طریق کیف‌پول‌های شخصی معامله کنند؛ بنابراین کنترل دارایی در دست خود فرد باقی می‌ماند. همین تفاوت در شیوه مدیریت دارایی، سطح امنیت، میزان نقدشوندگی و حتی تجربه کاربری باعث شده است که انتخاب بین این دو نوع صرافی به یک پرسش مهم برای هر سرمایه‌گذار تبدیل شود.
در این نوشته از مجله پیدار، قرار است این دو مدل صرافی ارز دیجیتال را از ابعاد گوناگون بررسی کنیم و مزایا و معایب هرکدام را دقیق‌تر بشناسیم.
صرافی ارز دیجیتال چیست؟
قبل از اینکه به بررسی تفاوت صرافی متمرکز و غیرمتمرکز بپردازیم ابتدا بهتر است با مفهوم خود صرافی ارز دیجیتال آشنا شویم. در واقع صرافی ارز دیجیتال پلتفرمی آنلاین است که به کاربران امکان می‌دهد ارزهای دیجیتال را با ارزهای دیگر یا فیات (پول رایج) مبادله کنند. این پلتفرم‌ها عملکردی مشابه بازار بورس دارند با این تفاوت که دارایی‌هایی که معامله می‌شوند دیجیتال هستند؛ کاربران می‌توانند دارایی‌های خود را واریز کنند، سفارش خرید یا فروش ثبت کنند و با طرف مقابل معامله انجام دهند.
کارهایی که می‌توان با صرافی ارز دیجیتال انجام داد به صورت موارد زیر هستند:
- خرید یا فروش رمزارزها (برای مثال بیت‌کوین، اتریوم)
- تبدیل یکی از رمزارزها به رمزارز دیگر (تبدیل توکن به توکن)
- سپرده گذاری رمزارز برای کسب سود (استیکینگ یا تأمین نقدینگی)
- برداشت رمزارز به کیف پول شخصی
- شرکت در بازارهای پیشرفته مانند مارجین، فیوچرز یا معاملات آتی
برای آشنایی با مراحل گام‌به‌گام ورود به بازار و انجام اولین خرید مطمئن، می‌توانید مقاله آموزش خرید ارز دیجیتال را در مجله پیدار مطالعه کنید.
انواع صرافی‌های ارز دیجیتال
صرافی‌های ارز دیجیتال به دو دسته کلی تقسیم می‌شوند: صرافی متمرکز و صرافی غیرمتمرکز. در ادامه با هر کدام آشنا می‌شویم و ویژگی‌ها و امکانات آنها را بررسی می‌کنیم و سپس به بررسی تفاوت صرافی متمرکز و غیرمتمرکز از جنبه‌های گوناگون خواهیم پرداخت.
صرافی متمرکز ارز دیجیتال چیست؟
صرافی متمرکز (یا CEX) نوعی پلتفرم معاملاتی است که در آن نهادی مرکزی مالک و مسئول مدیریت دارایی کاربران است و سفارشات خرید و فروش را از طریق یک موتور مطابقت‌دهی داخلی اجرا می‌کند. در صرافی CEX، کاربران دارایی‌های دیجیتال‌شان را ابتدا به حساب صرافی واریز می‌کنند و سپس با استفاده از امکانات صرافی معامله می‌کنند.
ویژگی‌ها و امکانات صرافی متمرکز به صورت موارد زیر هستند:
- نقدشوندگی بالا و حجم معاملات گسترده
- رابط کاربری ساده و تجربه کاربری روان
- پشتیبانی مشتریان و امکاناتی مثل برداشت و واریز فیات
- ابزارهای پیشرفته مانند معاملات مارجین، فیوچرز و سفارشات محدود
- امنیت مبتنی بر سازوکارهای داخلی و ذخیره سرد و گرم
صرافی غیرمتمرکز ارز دیجیتال چیست؟
صرافی غیرمتمرکز (یا DEX) پلتفرمی است که بر پایه قراردادهای هوشمند روی بلاک‌چین اجرا می‌شود؛ در این حالت کاربر معامله را مستقیماً از کیف‌پول خود انجام می‌دهد و نیازی به واگذاری دارایی‌ها به یک مرجع متمرکز نیست. عملیات تطبیق سفارش‌ها و تسویه‌ها توسط کد و قراردادهای هوشمند انجام می‌شود.
ویژگی‌ها و امکانات صرافی DEX هم به صورت موارد زیر هستند:
- کنترل کامل دارایی‌ها در دست کاربر
- بدون نیاز به احراز هویت یا ثبت نام پیچیده
- شفافیت کامل و عملیات قابل بازبینی بر بستر بلاک‌چین
- سازوکارهایی مانند استخر نقدینگی (liquidity pools) برای انجام معاملات
- امکان ترکیب سرویس‌ها در اکوسیستم دیفای (پروتکل‌های دیگر)
مزایا و معایب صرافی متمرکز
برای درک بهتر تفاوت صرافی متمرکز و غیرمتمرکز ابتدا باید با مزایا و همچنین چالش‌های هرکدام به صورت کامل آشنا شویم.
صرافی متمرکز به دلیل سهولت کاربری، نقدشوندگی بالا و طیف گسترده امکانات، معمولاً گزینه اول برای اکثر کاربران تازه‌وارد است. البته این راحتی و قدرت خدماتی همراه با ریسک‌هایی مثل نیاز به اعتماد به واسطه، کنترل دارایی توسط صرافی و احتمال حملات سایبری است. در ادامه مزایا و معایب این نوع صرافی را به تفصیل بررسی می‌کنیم.
مزایای صرافی متمرکز
صرافی‌های متمرکز کنترل سیستم را در دست دارند و برای اجرای سفارشات از موتورهای تطبیق سفارش سریع بهره می‌برند که باعث کارایی بالا می‌شود. از مهم‌ترین مزایای این نوع صرافی‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- رابط کاربری ساده و مناسب برای مبتدی‌ها: کاربران بدون دانش فنی زیاد می‌توانند خرید و فروش کنند
- نقدشوندگی بالا: در این صرافی‌ها سفارش‌ها سریع اجرا می‌شوند و امکان معامله در حجم زیاد فراهم است
- پشتیبانی مشتریان: امکان تماس و پشتیبانی برای حل مشکلات کاربران
- امکانات متنوع (مارجین، فیوچرز و …): ابزارهای مالی پیشرفته برای معامله‌گران حرفه‌ای
- ارتباط با پول فیات: امکان واریز یا برداشت با ارزهای رایج
- بازار سازها و نقدینگی افزوده: صرافی‌ها با فراهم کردن بازارسازها نقدینگی را تضمین می‌کنند
معایب صرافی متمرکز
با وجود مزایای زیاد، صرافی‌های متمرکز نقطه ضعف‌هایی دارند که نباید نادیده گرفته شوند. مهم‌ترین معایب صرافی‌ها هم به صورت موارد زیر هستند:
- نیاز به احراز هویت (KYC): کاربران باید مدارک شخصی ارائه دهند
- ریسک هک و حملات سایبری: دارایی‌ها در سرورهای صرافی ذخیره می‌شوند و هدف حمله‌اند
- کنترل دارایی توسط صرافی: کاربر مالک کلید خصوصی نیست و دارایی تحت مدیریت واسطه است
- ریسک سانسور یا انسداد حساب‌ها: صرافی می‌تواند در صورت تشخیص خطا، تراکنش‌ها را محدود کند
- هزینه‌ها و کارمزدها: معمولاً کارمزدها برای خدمات متنوع بیشتر است
- وابستگی به نهاد مرکزی و خطر ورشکستگی: اگر صرافی دچار مشکل مالی شود، کاربران ممکن است دارایی‌شان به خطر بیافتد.
مزایا و معایب صرافی غیرمتمرکز
صرافی‌های غیرمتمرکز با حذف واسطه‌ها و اتکا به قراردادهای هوشمند، به کاربران این امکان را می‌دهند که مالکیت دارایی‌هایشان را به‌طور کامل حفظ کنند. با این حال، محدودیت‌های فنی و مشکلاتی در تجربه کاربری باعث شده که استفاده از آنها برای همه افراد ساده نباشد. در ادامه، مزایا و معایب این صرافی‌ها را بررسی می‌کنیم.
مزایای صرافی غیرمتمرکز
این صرافی‌ها به دلیل ساختار غیرمتمرکز و شفافیت بالا در بلاک‌چین، انتخابی محبوب برای کاربرانی هستند که اولویتشان امنیت و استقلال مالی است. مهم‌ترین مزایای این نوع صرافی به صورت موارد زیر هستند:
- بدون نیاز به احراز هویت: کاربران بدون ثبت نام یا ارسال مدارک می‌توانند معامله کنند
- کنترل کامل دارایی توسط کاربر: کلیدهای خصوصی در اختیار کاربر است و دارایی تحت کنترل شخص باقی می‌ماند
- امنیت بیشتر: با توجه به عدم تمرکز ذخیره دارایی‌ها، خطر هک شدن سرور مرکزی وجود ندارد
- شفافیت تراکنش‌ها: همه معاملات بر بستر بلاک‌چین ثبت و قابل بررسی هستند
- دسترسی جهانی: هیچ محدودیتی از نظر موقعیت جغرافیایی برای کاربران وجود ندارد
معایب صرافی غیرمتمرکز
هرچند آزادی و امنیت صرافی‌های غیرمتمرکز بیشتری است؛ اما این نوع صرافی‌های چالش‌هایی هم دارند که برای بسیاری از کاربران مشکل‌ساز می‌شود. مهم‌ترین معایب صرافی غیر متمرکز هم به صورت موارد زیر هستند:
- کارمزد بالاتر: هزینه گس و اجرای قراردادهای هوشمند گاهی زیاد است
- نقدشوندگی کمتر: حجم معاملات پایین‌تر نسبت به صرافی‌های متمرکز، اجرای سفارش‌های بزرگ را دشوار می‌کند
- پیچیدگی رابط کاربری: کار با کیف‌پول‌های دیجیتال و قراردادهای هوشمند برای مبتدی‌ها سخت است
- سرعت پایین‌تر: در برخی شبکه‌ها انجام تراکنش‌ها زمان‌بر است
- نبود پشتیبانی متمرکز: در صورت بروز خطا یا اشتباه، امکان بازگردانی وجه وجود ندارد
تفاوت‌های کلیدی بین صرافی متمرکز و غیرمتمرکز
در نگاه کلی، تفاوت صرافی متمرکز (CEX) و غیرمتمرکز (DEX) بر سر کنترل، نحوه اجرا، هزینه‌ها و تجربه کاربری است. در ادامه، تفاوت‌های مهم را به صورت خلاصه ذکر خواهیم کرد و سپس یک جدول مقایسه‌ای کامل از ابعاد مختلف تفاوت صرافی متمرکز و غیرمتمرکز ارائه می‌شود.
- در صرافی متمرکز، یک نهاد واحد سفارش‌ها را مدیریت می‌کند و کاربران دارایی‌های خود را به آن منتقل می‌کنند؛ اما در دکس کاربران مستقیماً معاملات را از کیف‌پول خود انجام می‌دهند.
- نقدشوندگی در CEX بسیار بالاتر است چون تعداد کاربران و حجم معاملات بیشتر است، در حالی که DEX به خاطر ساختار استخر نقدینگی ممکن است نقدشوندگی پایین‌تری داشته باشد.
- کارمزدها در CEX معمولاً ثابت و قابل پیش‌بینی‌اند ولی در DEX کارمزدها به هزینه گس شبکه و پیچیدگی تراکنش بستگی دارد.
- رابط کاربری CEX برای مبتدیان ساده‌تر طراحی شده؛ اما DEX ها ممکن است دارای پیچیدگی فنی بیشتری باشند.
- پشتیبانی کاربران به شکل متمرکز در CEX فراهم است؛اما در DEX اغلب خبری از پشتیبانی متمرکز نیست.
برای درک بهتر فرق صرافی متمرکز و غیرمتمرکز به جدول مقایسه‌ای زیر دقت کنید:
| معیار | صرافی متمرکز (CEX) | صرافی غیرمتمرکز (DEX) |
| مالکیت و کنترل دارایی | دارایی‌ها در کیف‌پول صرافی نگهداری می‌شوند؛ کنترل کلید خصوصی در دست صرافی | کلیدهای خصوصی و کنترل دارایی کاملاً در اختیار کاربر |
| نقدشوندگی | بسیار بالا به دلیل حضور بازارسازها و کاربران زیاد | محدودتر؛ وابسته به استخرهای نقدینگی و حجم کاربران |
| امنیت | ریسک هک سرور مرکزی یا مسدود شدن حساب‌ها وجود دارد | امنیت بالاتر به دلیل نبود نقطه متمرکز؛ اما خطاهای کاربر برگشت‌ناپذیرند |
| کارمزد صرافی | کارمزدها معمولاً پایین و ثابت هستند | کارمزد متغیر و وابسته به هزینه گس شبکه؛ گاهی بالاتر |
| رابط کاربری | ساده، کاربرپسند و مناسب مبتدیان | پیچیده‌تر و نیازمند دانش فنی بیشتر |
| امکانات معاملاتی | پشتیبانی از معاملات اسپات، مارجین، فیوچرز و سفارشات پیشرفته | محدود به معاملات اسپات؛ برخی پروتکل‌ها قابلیت وام‌دهی و استیکینگ دارند |
| پشتیبانی مشتری | تیم پشتیبانی ۲۴/۷ در بسیاری از صرافی‌ها | اغلب بدون پشتیبانی متمرکز؛ کاربر باید خود مشکل را حل کند |
| احراز هویت (KYC) | الزامی در اکثر صرافی‌ها برای رعایت قوانین | نیازی به احراز هویت نیست |
| سرعت انجام تراکنش | بالا؛ سفارش‌ها توسط موتور تطبیق داخلی فوری اجرا می‌شوند | بسته به شبکه بلاک‌چین، ممکن است کندتر باشد |
| شفافیت تراکنش‌ها | تراکنش‌ها در سرورهای داخلی ثبت می‌شوند؛ شفافیت محدود | تمام تراکنش‌ها روی بلاک‌چین ثبت و قابل مشاهده است |
| دسترسی جهانی | ممکن است در برخی کشورها محدود یا مسدود باشد | دسترسی آزاد و بدون مرز برای همه کاربران |
| ریسک‌های سیستمی | خطر ورشکستگی یا سوء مدیریت صرافی | ریسک باگ یا خطا در قراردادهای هوشمند |
| ارتباط با پول فیات | امکان واریز و برداشت مستقیم ارزهای رایج | عموماً محدود به رمزارزها؛ ارتباط با فیات ندارد |
| مقیاس‌پذیری | توانایی پردازش تعداد زیادی تراکنش در لحظه | وابسته به توان شبکه بلاک‌چین؛ مقیاس‌پذیری کمتر |
| حریم خصوصی | اطلاعات هویتی کاربران ذخیره و ممکن است به نهادهای نظارتی ارائه شود | ناشناس بودن کاربران حفظ می‌شود؛ نیازی به ثبت اطلاعات شخصی نیست |
مثال‌های واقعی از صرافی‌ها
در این بخش از مطلب تفاوت صرافی متمرکز و غیرمتمرکز به بررسی نمونه‌های واقعی این صرافی‌ها می‌پردازیم. در دنیای ارز دیجیتال، صرافی‌های متمرکز و غیرمتمرکز متعددی فعالیت می‌کنند و نقش‌های گوناگونی در اکوسیستم ایفا می‌کنند. در ادامه به چند نمونه معروف اشاره می‌کنیم تا درک بهتری از تفاوت‌ها به دست آید و سپس آنها را به تفصیل بررسی خواهیم کرد.
صرافی‌های متمرکز معروف
صرافی‌های متمرکز غالب بازار را در دست دارند و اغلب حجم معاملات بالایی دارند. این پلتفرم‌ها با ساختار متمرکز خود ابزارها و خدمات گسترده‌ای برای کاربران فراهم می‌کنند. برخی از صرافی‌های متمرکز به صورت موارد زیر هستند:
- صرافی بایننس (Binance): بزرگ‌ترین صرافی ارز دیجیتال از نظر حجم معاملات و ارائه طیف گسترده رمزارزها و خدمات مالی متنوع
- کوین‌بیس (Coinbase): یکی از پلتفرم‌های محبوب برای کاربران آمریکایی؛ تمرکز بر رابط ساده و رعایت قوانین
- کراکن (Kraken): شناخته‌شده برای امنیت بالا و ابزارهای پیشرفته معامله‌گران
- بی‌فینکس (Bitfinex): یکی از صرافی‌های قدیمی و حرفه‌ای که امکانات پیشرفته‌ای ارائه می‌دهد
- بیت‌مارت (BitMart): پلتفرمی با دسترسی جهانی و خدمات متنوع برای سرمایه‌گذاران حرفه‌ای و مبتدی
اگر می‌خواهید با جزئیات بیشتری با نقاط قوت و ضعف هرکدام از این پلتفرم‌ها آشنا شوید، پیشنهاد می‌کنیم مقاله معرفی بهترین صرافی‌ها را در مجله پیدار مطالعه کنید.
صرافی‌های غیرمتمرکز معروف
صرافی‌های غیرمتمرکز بر پایه قراردادهای هوشمند فعالیت می‌کنند و به کاربران امکان معامله بدون واسطه را می‌دهند. آنها معمولاً روی بلاک‌چین‌های عمومی مثل اتریوم یا زنجیره‌های موازی ساخته می‌شوند. برخی از صرافی‌های غیرمتمرکز به صورت موارد زیر هستند:
- صرافی یونی‌سواپ (Uniswap): یکی از محبوب‌ترین DEX ها در شبکه اتریوم که با مکانیزم استخر نقدینگی کار می‌کند
- سوشی‌سواپ (SushiSwap): فورکی از یونی‌سواپ با امکانات اضافی مانند پاداشدهی و مشارکت کاربران
- پنکیک‌سواپ (PancakeSwap): فعال در بایننس اسمارت چین با کارمزد پایین‌تر و امکانات جذاب
- اوربیت (Orbit): یکی از پروژه‌های جدید در فضای DEX که در شبکه‌های چندگانه عمل می‌کند
- تروترید (TrueTrade): صرافی غیرمتمرکزی که امکاناتی مانند سوآپ توکن و استخر نقدینگی ارائه می‌دهد.
نکات امنیتی و مدیریت ریسک در صرافی‌های متمرکز و غیر متمرکز
امنیت صرافی ارز دیجیتال یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های کاربران است و مقایسه CEX و DEX از این جنبه هم اهمیت خاص خود را دارد. در واقع در صرافی‌های متمرکز و چه در غیرمتمرکز، هرکدام چالش‌ها و راهکارهای ویژه خود را دارند. در ادامه و برای درک بهتر تفاوت صرافی متمرکز و غیرمتمرکز به نکات امنیتی و مدیریت ریسک در هر دو نوع صرافی می‌پردازیم.
برای آشنایی با مهم‌ترین روش‌های حفاظت از دارایی‌ها و مدیریت ریسک در دنیای رمزارزها، توصیه می‌کنیم مقاله امنیت در بازار کریپتو را در مجله پیدار بخوانید.
نکات امنیتی در صرافی متمرکز
صرافی‌های متمرکز به دلیل نگهداری دارایی کاربران در سرورهای خود، بیشتر در معرض حملات سایبری و مشکلات مدیریتی هستند. به همین دلیل توجه به اقدامات امنیتی در این نوع صرافی‌ها ضروری است. در ادامه به برخی از مهم‌ترین نکات اشاره می‌کنیم.
فعال کردن تأیید هویت دو مرحله‌ای
استفاده از 2FA باعث می‌شود حتی اگر رمز عبور کاربر فاش شود، دسترسی غیرمجاز بسیار سخت‌تر گردد و لایه امنیتی اضافی ایجاد شود.
استفاده از ذخیره‌سازی سرد
صرافی‌ها باید دارایی‌های بزرگ کاربران را در کیف‌پول‌های سرد و آفلاین ذخیره کنند تا خطر هک و دسترسی غیرمجاز کاهش یابد.
بررسی معتبر بودن آدرس وب‌سایت
کاربران باید همیشه دامنه رسمی صرافی را بررسی کنند تا در دام حملات فیشینگ قرار نگیرند و دارایی خود را از دست ندهند.
تقسیم سرمایه بین چند صرافی
نگهداری تمام دارایی در یک صرافی ریسک بالایی دارد؛ توزیع سرمایه میان چند پلتفرم امنیت کلی سرمایه را بیشتر می‌کند.
نظارت بر تراکنش‌ها و هشدارهای امنیتی
فعال کردن اعلان‌ها برای ورودهای مشکوک یا برداشت‌ها به کاربر کمک می‌کند در سریع‌ترین زمان متوجه خطر شده و واکنش نشان دهد.
نکات امنیتی در صرافی غیرمتمرکز
صرافی‌های غیرمتمرکز با وجود مزایای فراوان مانند کنترل کامل دارایی توسط کاربر، چالش‌های امنیتی خاص خود را دارند. از آنجا که هیچ نهاد مرکزی برای پشتیبانی وجود ندارد، کاربران باید با دقت بیشتری به امنیت تراکنش‌ها و قراردادهای هوشمند توجه کنند.
استفاده از قراردادهای هوشمند حسابرسی‌شده
کاربران باید تنها با پروتکل‌هایی تعامل کنند که قراردادهایشان توسط نهادهای معتبر حسابرسی و بررسی امنیتی شده است.
محدود کردن تعامل با توکن‌های ناشناخته
ورود به استخر نقدینگی یا معامله توکن‌های مشکوک می‌تواند باعث از دست رفتن سرمایه شود، بنابراین دقت در انتخاب ضروری است.
مدیریت میزان نقدینگی و ریسک
کاربران نباید بخش زیادی از سرمایه خود را در یک استخر نقدینگی قرار دهند تا در صورت بروز مشکل، زیان سنگینی متوجه آنها نشود.
استفاده از کیف‌پول‌های ایمن و نگهداری کلید خصوصی
کنترل کلید خصوصی باید همیشه در اختیار کاربر باشد و استفاده از کیف‌پول‌های معتبر و سخت‌افزاری ریسک هک را به حداقل می‌رساند.
پیشگیری از حملات front-running
در معاملات دکس‌ها امکان اولویت‌بندی تراکنش توسط ربات‌ها وجود دارد؛ کاربران باید با تنظیم مناسب کارمزدها و استفاده از ابزارهای محافظتی جلوی این مشکل را بگیرند.
کدام صرافی برای من مناسب‌تر است؟
انتخاب اینکه کدام صرافی برای شما مناسب‌تر است به نیازها و اولویت‌های فردی شما بستگی دارد. اگر به دنبال سادگی در استفاده، امکان واریز و برداشت با ارز فیات، پشتیبانی و ابزارهای حرفه‌ای هستید، صرافی‌های متمرکز (CEX) انتخاب بهتری هستند؛ اما اگر مالکیت کامل دارایی، حفظ حریم خصوصی و دسترسی مستقیم به دیفای برایتان اهمیت دارد، صرافی‌های غیرمتمرکز (DEX) می‌توانند گزینه مناسب‌تری باشند.
در نهایت، بسیاری از کاربران ترکیبی از هر دو نوع صرافی را برای مدیریت ریسک و استفاده از مزایای متنوع انتخاب می‌کنند. برای انتخابی بهتر از میان این دو نوع صرافی و با توجه به تفاوت صرافی متمرکز و غیرمتمرکز به نکات زیر برای انتخابی بهتر توجه کنید:
- اگر تازه‌کار هستید و رابط کاربری ساده می‌خواهید، صرافی‌های متمرکز مناسب‌تر هستند.
- اگر سفارش‌های بزرگ و اجرای سریع مدنظرتان است، نقدشوندگی بالاتر CEX انتخاب بهتری است.
- اگر مالکیت کلید خصوصی و حریم خصوصی برای شما اولویت دارد، DEX منطقی‌تر است.
- اگر واریز و برداشت فیات یا رعایت مقررات برایتان مهم است، CEX گزینه استانداردتری محسوب می‌شود.
- اگر به کارمزدهای قابل پیش‌بینی نیاز دارید، معمولاً CEX شفاف‌تر است؛ در حالی‌که هزینه‌ها در DEX به کارمزد شبکه بستگی دارد.
- اگر امنیت دغدغه اصلی شماست، در CEX به فعال‌سازی 2FA و ذخیره‌سازی سرد توجه کنید و در DEX تنها با قراردادهای حسابرسی‌شده کار کنید.
- اگر به معاملات مارجین و فیوچرز نیاز دارید، امکانات گسترده CEX پاسخگوی شماست.
- اگر قصد ورود به دیفای، استفاده از AMM یا استخرهای نقدینگی را دارید، DEX بهترین گزینه است.
سخن پایانی
تفاوت صرافی متمرکز و غیرمتمرکز تنها در ساختار مدیریتی آنها خلاصه نمی‌شود، بلکه بر تجربه کاربری، امنیت، نقدشوندگی، هزینه‌ها و حتی آزادی عمل سرمایه‌گذاران نیز اثر می‌گذارد. صرافی‌های متمرکز با ارائه امکانات گسترده، رابط کاربری ساده و نقدشوندگی بالا برای بسیاری از کاربران گزینه‌ای جذاب هستند؛ اما کنترل دارایی توسط نهاد مرکزی و ریسک‌های امنیتی همچنان دغدغه‌برانگیز است. در مقابل، صرافی‌های غیرمتمرکز آزادی و کنترل بیشتری به کاربران می‌دهند، ولی پیچیدگی فنی و کارمزدهای بالاتر از چالش‌های آن محسوب می‌شود. در نهایت، انتخاب میان این دو نوع صرافی باید با در نظر گرفتن نیاز، سطح تجربه و میزان تحمل ریسک هر کاربر انجام شود.
سوالات متداول
صرافی متمرکز چیست؟
صرافی متمرکز (CEX) پلتفرمی است که تحت مدیریت یک شرکت یا سازمان فعالیت می‌کند و کاربران دارایی‌های خود را در حساب‌های آن ذخیره می‌کنند. این نوع صرافی‌ها نقدشوندگی بالا و امکانات متنوعی دارند اما ریسک هک و نیاز به احراز هویت از معایب آنهاست.
صرافی غیرمتمرکز چیست؟
صرافی غیرمتمرکز (DEX) بستری است که معاملات در آن مستقیماً بین کاربران و از طریق قراردادهای هوشمند انجام می‌شود. در این مدل، کنترل دارایی در اختیار کاربر باقی می‌ماند اما کار با آن پیچیده‌تر است و نقدشوندگی کمتری دارد.
کدام صرافی برای مبتدی‌ها مناسب‌تر است؟
برای کاربران تازه‌کار، صرافی‌های متمرکز به دلیل رابط کاربری ساده، پشتیبانی قوی و امکانات آموزشی گزینه بهتری محسوب می‌شوند. در حالی که دکس‌ها بیشتر مناسب کاربران حرفه‌ای و آشنا با تکنولوژی بلاک‌چین هستند.
امنیت کدام صرافی بیشتر است؟
صرافی‌های غیرمتمرکز به دلیل عدم نگهداری دارایی کاربران در سرورهای مرکزی، ریسک کمتری از نظر هک سازمانی دارند. با این حال، اگر قراردادهای هوشمند حسابرسی نشده باشند یا کاربر کلید خصوصی خود را از دست بدهد، امنیت به خطر می‌افتد.
آیا می‌توان همزمان از هر دو نوع صرافی استفاده کرد؟
بله بسیاری از کاربران برای تنوع‌بخشی و کاهش ریسک از هر دو نوع صرافی استفاده می‌کنند. برای مثال، بخش عمده معاملات روزانه را در صرافی متمرکز انجام می‌دهند و بخشی از دارایی‌ها را برای سرمایه‌گذاری بلندمدت در دکس‌ها نگهداری می‌کنند.
